انواع دانه‌ های روغنی و کاربردهای آن‌ها

دانه‌ های روغنی نقش بسیار مهمی در تغذیه انسان و تأمین روغن‌های گیاهی دارند. این دانه‌ها علاوه بر اینکه منبع چربی هستند، غالباً سرشار از پروتئین، فیبر و مواد مغذی دیگر نیز می‌باشند. روغن استخراج‌شده از دانه‌های روغنی در آشپزی، صنایع غذایی و حتی صنایع مختلف صنعتی کاربرد دارد. در این مطلب از خشکبار حسینی، کارخانه تولیدی بنه شیراز، به معرفی چند دانه روغنی مهم و ویژگی‌های آن‌ها می‌پردازیم.

۰۹۱۷۲۳۲۳۵۴۹۸

انواع دانه‌ های روغنی و ویژگی‌های آن‌ها

تخمه آفتابگردان

تخمه آفتابگردان یکی از پرکاربردترین دانه‌های روغنی است و میزان روغن‌دهی بالایی دارد. روغن حاصل از این دانه سرشار از اسید لینولئیک است و به دلیل طعم سبک و پایداری خوب، برای سالاد، سرخ‌کردن و پخت‌وپز بسیار مناسب است.

سویا

لوبیای سویا دانه روغنی مهمی است که درصد روغن آن نسبت به برخی دانه‌ها کمتر است، اما به دلیل تولید انبوه، یکی از منابع اصلی روغن گیاهی در جهان محسوب می‌شود. پس از استخراج روغن، کنجاله سویا پروتئین بالایی دارد و در تغذیه دام یا تولید محصولات غذایی کاربرد دارد.

کنجد

کنجد یکی از دانه‌های روغنی کلاسیک است و معمولاً برای روغن‌کشی، تهیه کنجد بو داده و مصارف آشپزی استفاده می‌شود. دانه کنجد میزان روغن بالایی دارد و روغن آن به دلیل طعم مطلوب و اسیدهای چرب غیراشباع، کاربردهای مختلفی در پخت و پز و سالاد دارد.

دانه کتان (Flaxseed)

دانه کتان نیز منبع روغن گیاهی است و روغن آن حاوی اسیدهای چرب امگا‑۳ می‌باشد. علاوه بر مصارف خوراکی، روغن کتان در صنایع دیگر مانند پوشش‌ها و رنگ‌ها نیز کاربرد دارد.

Camelina sativa (کاملینا)

این دانه میزان روغن بالایی دارد و سرشار از اسیدهای چرب غیراشباع و آنتی‌اکسیدان است. روغن کاملینا به دلیل طعم شبیه مغزبادام و پایداری مناسب، در آشپزی و سالاد کاربرد دارد.

دیگر دانه‌ها

علاوه بر موارد بالا، دانه‌های روغنی دیگری مانند دانه‌های خشخاش، فندق، بادام و … وجود دارند که بسته به نوع گیاه و ویژگی‌های فیزیکی متفاوت، کاربردهای خاص خود را دارند.

کاربری دانه‌ های روغنی : غذایی، تغذیه‌ای و صنعتی

• منبع روغن خوراکی: بسیاری از روغن‌های خوراکی که روزانه استفاده می‌کنیم از دانه‌های روغنی استخراج می‌شوند و بسته به نوع دانه، ترکیب متفاوتی از اسیدهای چرب و ویتامین‌ها دارند.

• تأمین پروتئین و کنجاله: دانه‌هایی مثل سویا پس از استخراج روغن، کنجاله‌ای تولید می‌کنند که غنی از پروتئین است و در تغذیه دام یا تولید محصولات غذایی استفاده می‌شود.

• استفاده صنعتی: برخی روغن‌ها، مانند روغن دانه کتان، به دلیل خواص شیمیایی‌شان در صنایع رنگ‌سازی، پوشش‌ها و تولید ورنی کاربرد دارند.

• نقش در رژیم غذایی سالم: روغن‌های گیاهی حاوی چربی‌های غیراشباع، اسیدهای چرب ضروری و ویتامین‌ها هستند و می‌توانند به سلامت قلب و کاهش کلسترول کمک کنند.

نکات مهم در انتخاب و استفاده از دانه‌ های روغنی

• کیفیت روغن و روش استخراج: روغن‌های استخراج‌شده با روش‌های مناسب ارزش تغذیه‌ای بیشتری دارند.

• تنوع دانه برای تنوع اسیدهای چرب: هر دانه روغنی ترکیب متفاوتی از اسیدهای چرب دارد؛ مصرف متنوع آن‌ها رژیم سالم‌تری ایجاد می‌کند.

• مصرف متعادل: مانند همه منابع چربی، مصرف دانه‌ها و روغن‌ها باید متعادل باشد.

• کاربری مناسب در آشپزی: برخی روغن‌ها برای پخت سبک و سالاد مناسب‌اند، برخی دیگر برای سرخ‌کردن یا مصارف صنعتی.

نتیجه‌گیری

دانه‌ های روغنی بخش مهمی از منابع غذایی و صنعتی جهان را تشکیل می‌دهند. با شناخت بهتر نوع دانه، روش استخراج و کاربرد مناسب آن‌ها، می‌توانیم از فواید تغذیه‌ای و صنعتی این منابع طبیعی بیشترین بهره را ببریم.